وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات معتقد است مسائلي مانند رفع فيلتر توييتر و چگونگي فعاليت پيامرسانها كه در دولتهاي قبل اتفاق افتاده، مزايا و معايبي دارد و در عين حال كه نميتوان تنها از وزارت ارتباطات مطالبه داشت، برطرف كردن اين چالشها كه دربارهشان اختلاف نظر وجود دارد را بايد با گفتوگو به جمعبندي رساند و اين مهم با ظرفيت شوراي عالي فضاي مجازي محقق خواهد شد.
وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات معتقد است مسائلي مانند رفع فيلتر توييتر و چگونگي فعاليت پيامرسانها كه در دولتهاي قبل اتفاق افتاده، مزايا و معايبي دارد و در عين حال كه نميتوان تنها از وزارت ارتباطات مطالبه داشت، برطرف كردن اين چالشها كه دربارهشان اختلاف نظر وجود دارد را بايد با گفتوگو به جمعبندي رساند و اين مهم با ظرفيت شوراي عالي فضاي مجازي محقق خواهد شد.
محمدجواد آذري جهرمي همزمان با ايام دهه مبارك فجر در خبرگزاري دانشجويان ايران حضور يافت تا به سوالاتي درباره موضوعات روز پاسخ دهد. موضوعاتي پرچالش مانند تعرفه اينترنت ثابت، رجيستري يا ثبت شماره گوشيهاي همراه و فيلترينگ شبكههاي اجتماعي كه او به عنوان جوانترين وزير كابينه دولت دوازدهم، حتي پيش از رسيدن به مصدر وزارت در سمت مدير عاملي شركت ارتباطات زيرساخت هم با آنها مواجه بوده است.
وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات بر اين عقيده است كه برخي اختلاف نظرها در حوزه فاوا (فناوري اطلاعات و ارتباطات) تنها با گفتوگو حل ميشود؛ گفتوگويي كه البته بايد در جلسه اتفاق بيفتد و نه اينكه نظرات در يك رسانه يا افكار عمومي مطرح و درنهايت به يك مسئله سياسي و ايجاد دوقطبي در حاكميت تبديل شود.
او با اعتقاد بر اينكه ضرر اين موضوع متوجه مردم و سود آن نصيب سرويسهاي خارجي خواهد شد، تاكيد دارد كه باب اين گفتوگو در شوراي عالي فضاي مجازي و با حضور نخبگان، فعالان و مسئولان متولي بايد باز شود و اينكه مردم همه انتظارات را از دولت و وزارت ارتباطات داشته باشند، كافي نيست.
رفع فيلترينگ توييتر مزايا و معايب خود را دارد
آذري جهرمي در پاسخ به سوالي درباره رفع فيلترينگ توييتر توضيح داد: عدهاي اعتقاد دارند اگر اكنون توييتر را باز كنيم، اهميت و تك قطبي بودن تلگرام در حوزه رسانه ميشكند و عدهاي هم در مقابل معتقدند اگر توييتر را باز كنيم، بدتر است زيرا اين شبكه اجتماعي مقررات حاكميتي ما را قبول نميكند و اين يك تهديد جديد رسانهاي است. اما اين موضوع با گفتوگو حل ميشود و اميدواريم اين اتفاق با ظرفيتي كه شوراي عالي فضاي مجازي دارد، رخ دهد و با طرح ديدگاههاي مختلف به يك جمعبندي برسيم.
وي با بيان اينكه بايد استراتژي داشته باشيم و بنابر آن تفاهم ايجاد كنيم، افزود: براي مثال در حوزه حاكميتي دچار مشكلاتي براي اعمال مقررات در حوزه اتصال تلگرام به نظام ارز رمزمحور هستيم كه اگر بيايد، با تاثير بر حوزه اقتصادي ما چالش جديدي ايجاد ميكند كه باز بايد آن را حل كنيم. در نتيجه بايد از يك نقطه نامناسب به سمت نقطه مناسب تر برويم و اين موضوع هم طبيعتا به گفتوگو نياز دارد تا نقاط ضعف و قوت بررسي شود و جاي اين گفتوگو هم شوراي عالي فضاي مجازي است.
وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات خاطرنشان كرد: در اين زمينه اختلاف نظر وجود دارد اما با گفتوگو حل ميشود، بنابراين كشاندن اين مسائل به سطح رسانه در شرايطي كه هنوز وفاق و وحدت نظر وجود ندارد، مسئله سياسي ايجاد كرده و در نهايت حاكميت ما دچار يك تعارض ساختاري در برخورد با اين مسئله ميشود.
آذري جهرمي با بيان اينكه بايد باب گفتوگو در شوراي عالي فضاي مجازي باز شود و آنها پاسخگو باشند، افزود: اينكه مردم همه انتظارات را از دولت و وزارت ارتباطات داشته باشند، كافي نيست. ما پاسخگوي نظرات و مطالبات مردم هستيم اما اين مطالبه تكبعدي از اين وزارتخانه صرفا پاسخگو نيست و دستگاههاي ديگر هم مسئولند. مثلا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در حوزه رسانه مسئوليت دارد، مسئول جمعبندي هم مركز ملي و شوراي عالي فضاي مجازي است و مطالبات بايد از مسير خودش پيگيري شود. در اين راستا قطعا نظر مردم مفيد است و ميتوانيم با تعيين يك چارچوب و مشخص شدن مزايا و معايب، درنهايت به يك تصميم جمعبندي شده برسيم كه بر سر آن اتفاق نظر وجود داشته باشد.
او با بيان اينكه مقوله پيامرسانهاي بومي و بينالمللي، تركيبي از يك زيستبوم است، افزود: الزاما با امر حاكميت و مقرراتگذاري در حوزههاي مختلف، مردم به سمت يك پيامرسان گرايش نشان نميدهند. همانطور كه ديديم با فيلتر شدن يك پيامرسان خارجي، مردم چندان به پيام رسان هاي داخلي روي نياورند و اين به دليل شرايط فني يا مسائل ديگر از جمله درك اكوسيستمها و ساختار پيامرسانهاي داخلي بود. مقاله : معرفي پيام رسان سروش را مطالعه نماييد .
محدوديتهاي سرويسهاي IT در سالهاي گذشته
وزير ارتباطات با تاكيد بر هدف به اشتراكگذاري منابع توسط شبكه و سرويسهاي مختلف و اينكه از روز اول كه سرويسهاي مختلف عرصه فناوري آمدند، هدفشان به اشتراكگذاري دانش و ايجاد يك پايگاه دانش قوي بود تصريح كرد: اما اين پايگاه دانش زماني ارزشمند است كه افكار و گروههاي مختلف در اقصي نقاط دنيا در آن حضور پيدا كنند و اين دانش بشري با نگاه افراد مختلف شكل بگيرد. با وجود اين، ما در كشورمان و طي سالهاي گذشته و به دلايل مختلف با محدوديتهايي براي دسترسي مردم به ساير سرويسهاي حوزه فناوري اطلاعات مواجه بوديم.
آذري جهرمي افزود: از همان ابتداي شكلگيري اين سرويسهاي داخلي و خارجي، نگاهي وجود داشته كه نسبت به مفهوم به اشتراكگذاري و استفاده از اين ظرفيتها مخالف بود. ماحصل اين نگاه دوقطبي اين بوده كه يك پيامرسان خارجي (تلگرام) در دولت يازدهم وارد عرصه شود كه دسترسي به آن محدود نشده و اين فضا انحصاري شده است؛ به طوريكه كاربرد بهاشتراكگذاري ويديو، كاربرد رسانه، كاربرد گروههاي مرجع و مجموعهاي از اين نيازمنديها در اين پيامرسان وجود دارد؛ بنابراين كوچ مردم از اين شبكه اجتماعي به هر جاي ديگر كار سادهاي نيست. مقاله : معرفي پيام رسان تلگرام و نحوه عضويت را مطالعه نماييد .
سرويس مشابه تلگرام اكنون فراهم نيست
وي ادامه داد: نكته بعدي اين است كه اكنون جايگاهي كه همه قابليتها را داشته باشد و اجتماع بزرگي هم در آن فراهم باشد، نه داخل و نه در خارج فراهم نيست و نكته سوم هم احترام به حريم خصوصي افراد است كه البته بيشتر درباره آن فضاسازي شده تا واقعيت گويي و مهمتر از آن بحث برخوردهاي سليقهاي با رسانه است؛ چراكه امروز بحث شبكههاي اجتماعي موضوع فناوري نيست بلكه رسانه و اطلاعرساني است. اين در حالي است كه ما سياستهاي كلان خود را مشخص نكرده و ميخواهيم سراغ تكنولوژي برويم. بنابراين اينكه صرفا بگوييم پيام رسان هاي داخليها ضعف فني داشتند يا مردم به آنها اعتماد نكردند، صحيح نيست و همه اين ابعاد بايد در نظر گرفته شود.
وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات با بيان اينكه اگر يك پيامرسان خارجي تمامي زيرساختهاي فناوري اطلاعات ما را از آن خود كند، نه از ديد فناوري، نه امنيتي و نه حكمراني صحيح نيست، ادامه داد: در مقابل نيز اينكه صرفا بخواهيم فيلتر كنيم و اقدام ديگري انجام هم ندهيم راهحل درستي نيست زيرا اتصال سيستمهاي اقتصادي به پيامرسانهاي خارجي مطلوبيت ندارد. ما در حوزه موضوعات مالي مقرراتگذاري مخصوص به خود را داريم و در همه كشورها هم همينطور است؛ بنابراين ما بايد اطمينان ايجاد كنيم، زيرساخت الكترونيكي را توسعه دهيم، ضريب اطمينان را بالا ببريم و درنتيجه زيرساختهاي فناوري اطلاعات را كه در حوزه اقتصاد ديجيتالي شكل ميگيرد، فراهم كنيم.
آذري جهرمي با اشاره به پرداخت مالي در پيامرسانها توضيح داد: به همين دليل تاكنون نظام بانكي اجازه زيرساختهاي بانكي را به پيامرسانهاي خارجي نداده است زيرا در مصوبه شوراي عالي فضاي مجازي هم آمده كه اين زيرساخت بايد صرفا در پيامرسان هاي داخلي شكل گيرد. ما بايد قابليت قانونگذاري حوزه مالي و پاسخگويي به شكايات مردم را داشته باشيم و اگر اين اتفاق بيفتد، يك رشد بزرگ محسوب ميشود. مقاله فيلتر شدن تلگرام و نرم افزار جايگزين تلگرام را بخوانيد .
انحصار پيامرسان خارجي امنيت شغلي و اقتصادي را زير سوال ميبرد
وي با بيان اينكه ممكن است پيامرسان خارجي يك روز به هر دليلي از دسترس خارج شود - مانند اتفاقي كه اخيرا براي تلگرام رخ داد - گفت: بنابراين اصلا منطقي نيست كه يك پيام رسان خارجي زيرساخت اشتغال ما باشد، زيرا اين شرايط پايدار نيست و امنيت شغلي و اقتصادي ما زير سوال ميرود؛ بنابراين براي اينكه فرآيندهاي اقتصادي ما در زيرساختهاي داخلي شكل گيرد و شكوفا شود، بايد گامهاي مهم برداريم؛ يك گام توسعه ابزارهاي فني است كه بايد توسط شركتهاي دانشبنيان و فعال بخش خصوصي در اين حوزه انجام شود و در زمينه دانش و فناوري كار كنند و در اين راستا حاكميت بايد شرايط را تسهيل و حمايت كند، اعتماد به وجود بياورد و ظرفيتهاي داخلي تقويت شود و تمامي اينها بايد در عمل اتفاق بيفتد.
وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات با اشاره به تكليف شوراي عالي فضاي مجازي به دستگاهها براي شكل دادن مجموعهاي از اقدامات، تصريح كرد: اين موضوع در شوراي عالي فضاي مجازي تحت عنوان يك سند مصوب شده و تكاليفي را براي همه دستگاهها از جمله وزارت ارتباطات، بانك مركزي، قوه قضاييه و صدا و سيما مشخص كرده است؛ اما امروز وقتي صحبت از مطالبات ميشود، تنها نگاه به سمت تكنولوژي و بخش فني ميرود، در حالي كه اكنون مركز ملي فضاي مجازي بايد مطالبهگر موضوع باشد و گزارش دستگاهها را بگيرد تا مشخص شود مصوبه اين شورا تا چه اندازه توسط دستگاهها انجام شده است.
جهرمي خاطرنشان كرد: طبيعتا اين شرايط انحصاري براي ما مطلوب نيست، اما بدون برنامه هم نميتوان عمل كرد و بايد با برنامه از اين شرايط خارج شد و آن را اصلاح كرد. ما بايد اجازه رشد زيرساختهاي داخلي را بدهيم و اين مسئله به يك توافق و تفاهم جمعي در كشور نياز دارد، در حالي كه هنوز به توافق نظر نرسيديم و اين اختلاف نظر بايد با گفتوگو حل شود و به يك استراتژي برسيم.
فيلتر خارجيها؛ بستن دستوپاي داخليها
وي در ادامه با اشاره به فضاي انحصاري ايجادشده توسط تلگرام، تاكيد كرد: وضعيت تلگرام صرفا به خاطر فيلتر سرويسهاي خارجي نيست، بلكه به دليل بستن دست و پاي داخليهاست. ما زماني شبكه اجتماعي كلوب را داشتيم كه نه در دولت مطرح بود و نه جهتگيري حاكميت بود. اين شبكه در ابتداي تشكيل فيسبوك و پا به پاي اوركات وجود داشت، مردم در آن فعاليت ميكردند، به آن اعتماد داشتند و رتبهاش در دنيا بالا بود؛ يا زماني كه در ايران حوزه وبلاگ فعال بود، حاكميت برنامه توسعه فناوري اطلاعات را مانند اكنون نداشت و خود جوانان ظرفيت ايجاد كردند و كار كردند.
وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات با تصريح بر اينكه بايد ريشهشناسي و ساختارشناسي شود كه آيا دليل خروج مردم از كلوب يا بلاگفا اين بود كه وزارت ارتباطات به آنها سرور و پهناي باند رايگان و وام نداد يا اتفاقات ديگري افتاد، خاطر نشان كرد: البته ممكن است اينها هم موثر بوده باشد اما زماني كه ما سرويسهاي داخلي خود را محدود كنيم و دست و پايشان را ببنديم، نتيجهاش همين ميشود.
همه سايتهاي داخلي بايد نيمبها محاسبه شوند
جهرمي درباره نحوه تفكيك ترافيك اينترنت داخل از بينالملل با تاكيد بر اينكه طبق مصوبه كميسيون تنظيم مقررات ارتباطات، بايد هر سايتي كه در داخل ميزباني مي شود، نيمبها محسوب شود تصريح كرد: اشكال اين است كه تاكنون ۵۰۰ سايت به عنوان سايتهاي داخلي احصاء شده بود، در صورتي كه بعضي از اين سايتها اصلا سايتهاي مراجعهدار و محتوادار هم نيستند؛ بنابراين اينكه گفتيم اين ۵۰۰ سايت منسوخ است، منظورمان اين بوده كه بايد فراتر از اين تعداد سايت باشد و مسئوليت احصاي اين موضوع هم برعهده سازمان تنظيم مقررات راديويي است كه بر شركتها نظارت كند تا اين كار را درست انجام دهند؛ شركتها هم بايد اطلاعرساني كنند.
او ادامه داد: براي اينكه جاي اين گلايه نماند كه يك شركت داخلي ترافيكش محاسبه نشده است، افزون بر همه اينها، مكانيزمي در سايت سازمان فناوري اطلاعات ايجاد شده كه شركتهايي كه محتواي داخلي دارند، خود را در آن ثبت و اعلام ميكنند كه IPهايشان داخلي است و سازمان فناوري اطلاعات از طريق سازمان تنظيم مقررات ابلاغ ميكند كه شركتهاي مذكور با توجه به اينكه IPشان داخلي است، بايد در ليست قرار گيرند و ترافيكشان نيمبها حساب شود.
وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات با بيان اينكه اين سامانه اخيرا در مدار قرار گرفته است، تاكيد كرد: ما موضوع را با سازمان تنظيم مقررات ارتباطات شفاف كرديم. با توجه به اين اعلام كه FUP داخلي بايد دو برابر اينترنت باشد، اگر سايتهايي كه كاربرد ندارند را در ليست سايتهاي نيمبها قرار دهيم و سايتهايي كه ترافيك و كاربرد داشته را از ليست حذف كنيم، اجحاف در حق مصرفكننده و دور شدن از اهدافي است كه ما به لحاظ شاخص در شبكه ملي اطلاعات قرار داده ايم؛ بنابراين صرف ۵۰۰ سايت، مدنظر ما نيست و هر سايتي در داخل ميزباني ميشود بايد مشمول اين كيفيت شود.
تخلفات را گزارش دهيد
آذري جهرمي گزارشهاي مردمي را راهي براي تقويت نظارت دانست و تاكيد كرد: سازمان فناوري اطلاعات احصاء ميكند كه كدام سايتها داخلي هستند و سازمان تنظيم مقررات ارتباطات بر اين تفكيك پايش ميكند و شركتها هم بايد روي سايتهاي خود اطلاعرساني كنند كه كدام سايتها داخلي هستند؛ اما اگر اين سيستم نظارتي به هر دليلي كار نكرد، گزارشات مردمي راهي است كه نظارت ما را تقويت كند، نه اينكه پايش صرفا بر همين اساس باشد.
وي با اشاره به امكان اعتراض كاربر يا صاحب محتوا درباره نحوه اعلام سايتهاي داخلي هم بيان كرد: اين حق براي صاحب محتواي داخل ايجاد شده كه داخلي بودن سايتش را اطلاع دهد و سازمان تنظيم مقررات ارتباطات هم اين درخواست را پيگيري كند؛ بنابراين اگر فردي اعلام كرد كه بابت مراجعه به يك سايت داخلي برايش هزينه اينترنت آمد، ميتواند به سايت آن شركت مراجعه كند؛ اگر سايت مورد استفاده در ليست شركت بوده اما هزينه اينترنت بينالملل حساب شده باشد، ميتواند ادعاي خسارت كند؛ يا اگر يك سايت داخلي در ليست آن شركت نبود، اعتراض كند. اين موضوع شرايطي را فراهم ميكند كه مردم نظارت كنند و حقوق خود را بدانند.
منبع : تابناك